Lazca'da 'çöp' kelimesinin olmadığını biliyor muydunuz?
Eski lazların, geleneksel yaşantıda çöp diye tanımlayabilecekleri hiçbir şey yokmuş çünkü. Topraktan gelip mutfağa giden yemeğin fazlası ineğe; inekten gelen tekrar toprağa... Yaşamlarını sağlıklı ve mutlu sürdürmek için parayla alışveriş yapmaya hiç ihtiyaç duymadıkları gibi hiçbir şeyi ziyan etmez, işlevini yitiren mahsul veya eşyayı başka bir şeye dönüştürerek değerlendirirlermiş. Doğu Karadeniz'de eskiler hep anlatır: "Biz çarşıya sadece gaz yağı ve tuz almak için inerdik" diye... 'Ktura' diye adlandırılan ve bazen köyler hatta vadiler arasında yapılan değiş-tokuşlarda halk, elinde fazla miktarda bulunan ürünü kendinde olmayan başka bir ürünle değiştirerek ihtiyacını karşılarmış. Toprağa bağlı yaşayan bu insanların ihtiyaç duymadıkları bir şeye sahip olma arzusu pek olmadığı gibi işlevi olmayan hiçbir şeyin de hayatta yeri yokmuş anlayacağımız. Artıksız, atıksız, fazlasız bir dünya kurmuşlar ve lazcanın kelime hazinesine çöp kelimesini ekleme ihtiyacı hiç duymamışlar.
Reyhan Yıldırım